Elebitasuna eta hezkuntza ez formala

Alfabetatze kanpaina

HABEk utzitako 1993ko datuei jarraituz, euskarazko ikastaroetan matrikulatutako helduak urtean 40.000 izatera iritsi dira. 1986/87 ikasturtetik 1992/93 ikasturteraino euskarazko ikastaroetan 150.000 heldu inguru matrikulatu direla uste da.

Eusko Jaurlaritzaren1988ko Euskararen Biziberritze Planaren arabera, helduen alfabetatzea eskola hezkuntzarekin batera da euskararen berreskurapenean faktore garrantzitsuenetako bat. Eta haren eskaera goraka doa EAEn Nafarroan eta Iparraldean bezalaxe.



Euskarazko hezkuntza ez formala eta komunitate programen bultzada

Orain artean hezkuntza eta euskara aztertu ditugularik, haien alde formalean aritu gara gehienbat, eskolaratzearen eta ikastearen inguruan, hain zuzen ere. Horrez gain, badago hezkuntza konbentzionalaren eremuan aurkitzen ez den ekimen esparru zabalago bat, nahiz pedagogikoa ere izan berez. Gizarte ekimeneko programei buruz ari gara, aisialdiko ekintzetan eragin soziala duten programei buruz, alegia.

Esan beharrekoa da euskarazko gizarte ekimenetako programak antolatzen eragile asko hasi zirela eta jarraitzen dutela oraindik ere; esate baterako, eskolak, hezkuntza agintariak eta mugimendu herrikoiak.

Euskaraz antolatzen diren ekimen sozio-kultural hauei buruz badago zer esana, badituzte berezitasun franko. Lehendabizi, aipatzekoa da ekintza hauetan parte hartzen duen jendearen kopuru izugarria, milaka haur eta gaztek hartzen baitute parte. Bigarrenez, aitatu beharra dago formala eta ez formala den hezkuntzaren tarteko mugak definitzearen zailtasuna, eskoletan eta lanerako proposatzen diren hainbat ekintza burutzen baitira eskolatik kanpo ere. Hezkuntza globalean garatzen da, eta beraz, beharrezkoa da gelaren barruan nahiz kanpoan gertatzen dena kontuan hartzea.

Euskararen inguruan sortutako gizarte elkarteak oso aktiboak dira. Euskal gizartearen sektore gehienek jasotzen dituzte modu batean edo bestean haurrak, gazteak eta helduak bizi diren inguru naturalean euskara zaintzeko, berpizteko eta erabiltzeko helburuekin antolatzen diren ekintzen eraginak. Badago herri mugimendu zabal bat euskararen tokia ez dela etxea eta eskola soilik aldarrikatzen duena, eta jende arteko euskararen erabilera bultzatzen duena. Frankoren garaiko pertsekuzio luze haietan sortu zen erantzuna etengabe indarrean dagoen euskararen aldeko mugimendu bihurtu da. Zenbaitentzat hau koherentzia eta koordinazio ezaren adierazlea izan daiteke, baina askotan talde homogeneo batetik ez datozen iniziatiben aberastasunaren erakusle da. Gauza da eguneroko bizitzan euskararen erabilera handitzea.